Psikolojik ilk yardım(PİY), afet, kaza, terör saldırısı veya bireysel/toplumsal düzeyde olumsuz etkilere neden olan herhangi bir olay sırasında ya da sonrasında gerçekleştirilen erken dönem psikososyal bir yaklaşımdır (Brymer ve ark.2006). Dünya Sağlık Örgütü Manueli( World Health Organization 2011), psikolojik ilk yardımı ‘ciddi kriz yaratan olaylar sonrasında , maruz kalan insanları desteklemek için insani, destekleyici, pratik yardım’ olarak tanımlamaktadır. Psikolojik ilk yardım, bir tanı ya da tedavi yöntemi değil, psikolojik krize müdahalenin yöntemlerinden biridir (Brymer ve ark. 2006, Ruzek ve ark. 2007, Everly Jr ve Lating 2017).
Genellikle doğal afetler, savaşlar,terörist saldırılar ve pandemiler gibi toplumu etkileyecek şekilde olan olaylar da psikolojik ilk yardımın etkisi olsa da ; psikolojik ilk yardım, bunların yanında kaza, vefat, saldırı, taciz gibi bireyi kişisel olarak etkileyen olaylarda da önemli rol oynamaktadır. İnsan, bedensel veya zihinsel olarak bütünlüğünü, dokunulmazlığını biranda yitirdiği durumlarda tek başına güçlü olmakta zorlanabilir. Bundan dolayı da doğal afetler, savaşlar, terörist saldırılar ve pandemi gibi durumlarda danışabilecekleri , kendilerii ifade edebilecekleri bir profesyonel yardıma ulaşabilmeleri onları daha güvende hissettirecektir.
Psikolojik İlk Yardımın Amacı Nedir?
Psikolojik ilk yardım çalışmalarındaki amaçlar ise, bireylere olay sonrası akut travmatik stres tepkileri konusunda yardım etmek, bireysel ve toplumsal düzlemde devam eden yaşama adapte etmek ve bireyleri travmatik olayın uzun dönemli olası etkileriden korumaktır.
Travmatik yaşam olayları farklı şekillerde meydana gelebilir. Travmatik olaylar sonrasında ise verilen tepkiler bireyleri psikolojik olarak farklı düzeylerde etkileyebilir; bazı insanlar daha yıkıcı tepkiler verebilirken, bazı insanlarda tepkisiz kalabilirler veya bazı insanlar kendileri farkında olmadan gerçeklik algısından koparak yaşamlarına devam edebilirler. Psikolojik ilk yardım bireyin verdiği tepkilerle nasıl mücadele edebileceğine dair yardım eder ve bireyin psikolojik gerginliğini azaltır.
Psikolojik İlk Yardım Nasıl Etki Gösterir?
Afet sahası koşullarında uygulanabilir ve pratik olması, yaşam boyu tüm gelişim evrelerine uyarlanarak uygulamaya izin vermesi, kültürel olarak uygulamalarda gösterebilecek farklılıklara esnek bir tutum izin vermesi sebebiyle yaygın olarak kullanımı gerçekleşmektedir( Brymer ve ark.2006)
Uzun Vade: Kişiye özgü tedavi ve terapi yaklaşımları BDT, EMDR vb.
Orta Vade: Psikosoyal destek çalışmaları , psikoeğitim, paylaşım grupları vb.
Kısa Vade: Temel ihtiyaçlar, güvenlik , stabilizasyon, psikolojik ilk yardım.