Bipolar Bozukluk diğer bilinen adlarıyla Manik Depresif ya da İki Uçlu Bozukluk, iki ayrı hastalık dönemiyle karakterize bir duygu durum bozukluğudur. Bu iki hastalık dönemi mani ve depresyon dönemleridir. Bu iki dönemi hastalık semptomlarının görülmediği yatışma dönemi ve semptomların ortaya çıkmaya başladığı alevlenmeler seyreder. Hastalık dönemleri dışında hastalığın bazı etkileri gözlensede hasta normal hayatına geri döner. Birkaç alt tipi olan hastalığın en yaygın türleri Bipolar 1 ve 2’dir. Bipolar 1’de mani ve depresif dönemler birbirini takip eder. Bipolar 2’de ise hipomani adı verilen daha az şiddette kendini belli eden mani dönemini depresif dönem takip eder. Bipolar Bozukluk yaklaşık 100 kişinin 2-3’ünde görülmektedir ve kadın ve erkek dağılımı eşittir. Ortalama başlangıç yaşı ise 20-25’tir.
Mani (Taşkınlık) Dönemi
Hastalığın mani dönemi taşkınlık dönemi olarak da adlandırılır. Bu dönemde hastanın duygu durumu aşırı yükselir ve hasta kendini çok coşkulu hisseder. Aşırı ve hızlı konuşma, abartılı düşünceler, kendini olduğundan çok daha yüksekte hissetme hissi, sürekli ve hızla gelişen planlar, sonuçlarını düşünmeden alınan tehlikeli kararlar, kişinin kendi beyin hızına yetişememesi, çok fazla ve mantıksız para harcama faaliyetleri, uyku gereksinimde azalma ve benzeri gibi özellikler bu dönemde hastaların yaşadıklarına örneklerdir. Mevsimsel özellik gösteren Bipolar Bozuklukta özellikle ilkbahardan yaz aylarına geçiş hastaların alevlenmesi açısından en riskli dönem gibi görünmektedir.
Depresif Dönem
Hastalar depresif (çökkünlük)dönemdemani döneminde yaşadıklarının tam terslerini yaşarlar. Depresyon döneminde hastalar kendini aşırı yorgun ve mutsuz hissederler, hareketleri yavaşlar, hayata karamsar ve umutsuz yaklaşırlar, özgüvenleri azalır ve değersizlik düşünceleri artar, hayattan zevk alma azalır, iştah ve uyku bozulur. İntihar düşüncesi de bu dönemde gözlenebilir.
Hastalık Neden Ortaya Çıkar?
Hastalığın ortaya çıkma nedenlerinin başında genetik etmenler yatmaktadır ve genetik aktarımı en çok olan hastalıklardan biridir. Bir diğer neden ise beyin hücreleri arasında iletimi sağlayan kimyasal maddelerin taşınması veya düzeylerinde ortaya çıkan değişimlerdir. Kişinin yaşadığı travmatik ve stresli olaylar da hastalığın ortaya çıkmasında etkili olabilir.
Tedavi
İki uçlu bozukluğun tedavisinde ilaç tedavisi büyük önem taşımaktadır. Her hastanın hastalık geçmişi ve kişisel özelliklerine göre bir tedavi programı hazırlanmalıdır ve bu program hastalık dönemlerinin tekrar ve şiddetini minimize etmeyi amaçlayan koruyucu tedavi de içermelidir. İlaç tedavisinin yanı sıra hastanın günlük hayatı da bir düzene sokulmalıdır; kişinin beslenme ve uykusu düzenli ve sağlıklı olmalı, alkol-madde kullanım alışkanlıklarından uzaklaşmalıdır. Ayrıca hastanın pozitif düşünme ve davranış becerileri geliştirmesi, hastalığını tanıması, yaşadıkları hakkında bilgi sahibi olması, stresle başa çıkma yolları geliştirmesi de tedavi sürecinin önemli aşamalarındandır. Dolayısıyla kişinin düzenli psikolog görüşmesi yapması da büyük önem arz eder.
Bir duygu durum bozukluğu olan Bipolar tedavisi olan fakat iyileştirilemeyen kronik bir hastalıktır; uygun bir tedavi ve sosyal destek ile hastalık yönetilebilir. Kişilerin hastalığı tanıması, tedavilerine sadık olmaları ve düzenli bir hayat sürmeleri hastalık belirtilerinin azalması ya da kontrol edilmesi açısından çok önemlidir.