Ergenlik dönemi bireyin kişiliğinin oturmaya başladığı, hayata karşı bir bakış açısı geliştirmeye çalıştığı, bedensel ve ruhsal gelişiminin başladığı sıklıkla rol karmaşasına girdiği bir dönemdir. Bu yazımda ergenlik döneminde görülen psikolojik problemler hakkında sizlerle deneyimlerimi paylaşmak istedim.
ERGENLERDE DAVRANIŞ BOZUKLUĞU
Ergenlik dönemi herhalde insanın en zor dönemi olsa gerek. Ergen ne çocuktur ne de bir yetişkindir. Bazen kendini çocuk hissetmekte ve böyle davranış sergilemekte bazen ise yetişkin hissetmekte ve yetişkin gibi düşünebilmektedir.
Bu davranış tutarsızlıkları ve kişilik karmaşasının yaşandığı bu dönemde öfkenin dışa vurumu da çok yaşanan bir durumdur.
Ergenlik döneminde oldukça sık görülen davranış bozukluğu, başkalarına zarar verici davranışların yanı sıra toplumsal kural ve normların sürekli bir şekilde ihlal edildiği durumdur. Bunlara örnek verecek olursak; başkalarının alanlarına, sınırlarına yönelik mesafesizlik, saygısızlık, duygu ve öfke patlamaları, yalan söyleme ve hırsızlık, kendine duyarsızlık, kurallara ve otoriteye başkaldırma, başkalarının mallarına veya bedensel bütünlüklerine yönelik saldırgan ve duyarsız davranış sergilemedir.
Ergenlerde davranış bozukluklarının nedenlerine değinecek olursak; genelde düşük sosyoekonomik düzeyden gelen, parçalanmış ailelerin çocukları daha fazla ön plana çıkar. Baba veya anne genelde evi terk etmiş, antisosyal kişilik özelliği taşıyan veya alkol madde bağımlılığı gösteren kimselerdir.
Dikkati çeken bir diğer özellik, aile özelliklerinin yanı sıra anne-baba ve diğer aile üyelerinin çocuğa gösterdiği tutarsız ilgi ve hoşgörüdür.
Davranış sorunları ergenlik döneminde fark edilmeyip çözülmeyince yetişkin yaşamında sorunlara neden olabilmektedir.
ERGENLERDE KARŞI OLMAK YA DA KARŞIT GELME BOZUKLUĞU
Erişkinlerin koyduğu kurallara uymayı reddederler ve inatçılık sergilerler. Kendilerinden istenileni yerine getirmezler ve sosyal kuralları uygulamak istemezler. Çabuk sinirlenirler, kolay ağlarlar ve çoğu zaman öfkeli ve çekemez bir tavır içine girerler. Sürekli tartışma çıkarma istekleri vardır ve bu tartışmanın sorumlusunu kendisinde değil karşı tarafta görürler. Kusur bulucu, sinir bozucu ve eleştirel tavırlar içerisinde olurlar. Bunları yaparken çoğu zaman bilinçli ve isteyerek yaparlar.
ERGENLERDE ŞİDDET VE SALDIRGANLIK
Ergenlikte şiddetten hoşlanma ve saldırganca davranma sıklığında artış görülebilir. Bu davranış artan fiziksel güce ve ergenin yaşadığı çevre koşullarına bağlanabilir. Erkek bireylerin daha meyilli olduğu yapılan araştırmalarda tespit edilmiştir.
Şiddet ve saldırganlıkta, toplumda şiddet içeren olayların yaygınlaşması, tv programlarında şiddet içerikli programların yer alması veya ebeveynlerini örnek alması durumunda şiddet ve saldırganlıkta artış görülmektedir. Saldırganlık doğuştan gelmemekle birlikte çevresel faktörler sonucunda öğrenilmektedir. Bunlar değiştirilebilir ve engellenebilir.
Saldırgan ergenler bu davranışları mutlaka bir şeye tepki olarak yaparlar. Bu onların kendilerini ifade etme biçimidir. Saldırgan davranışlar; ergenlerin yaşamları süresince edinmiş oldukları , problem çözme ve başetme stratejisi olarak kullandıkları davranış örüntüleridir.
Ergenleri anlamaya çalışmalıyız. Onları suçlamadan, yargılamadan önce saldırganlığının sebebini öğrenmeli, kendisini ifade etmesine olanak sağlamalıyız.
ERGENLİKTE İNTİHAR
Çocukluktan çıkıp gençliğe geçiş dönemi olan ergenliği; fırtınalı, çatışmacı ve stresli bir dönem olarak görülmektedir. Bu dönemde her birey farklı sorunlar yaşamakta, kimileri de yaşadıkları duygu karmaşasından sıyrılamadıkları için intihar eğilimi göstermektedir. İntihar girişimini engellemekten ziyade yapılması gereken çocuğun o noktaya gelmesini engellemektir. Aile içinde yargılanan, şiddet gören, yüksek beklentilerle karşı karşıya kalan,sevgisiz kalan, aşırı baskıcı davranan ailelerin çocuklarında ruhsal sıkıntıların görülme ihtimali daha yüksektir.
Siz de bu ve buna benzer bir sorunla karşı karşıya iseniz Etiler Beşiktaş’ta bulunan psikolojik danışmanlık merkezimizdeki uzman psikologlarımızdan destek alabilirsiniz.