Koronavirüs Gibi Travmatik Olaylarla Nasıl Başa Çıkılır ?
Tüm dünyanın mücadele ettiği Covid-19 pandemi süreci de toplumsal travma etkisi yapan, bireyleri psikolojik olarak etkileyen bir durumdur. Kişisel yaşadığımız bir olaydan Covid-19 gibi küresel bir krize kadar her türlü travmatik bir olay duygusal bir etki yaratabilir ve travmatik strese neden olabilir. Virüsün; psikolojik,fizyolojik, sosyal ve ekonomik gibi pek çok yönden etkilemesi travmatik etkinin büyümesine neden olmaktadır. Travmanın etkisi artıkça bireylere verdiği hasar da artar. Ama hayatınızın kontrolünü yeniden sağlamanın yolları var. Koronavirüs salgını, deprem, kasırga gibi doğal afet olayları, trafik kazası, yakın birini kaybetmek, cinsel istismar gibi olayların ardından travmatik stres yaşamak normaldir.
Peki Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Bireyin korktuğu, büyük bir kayıp yaşadığı veya şok edici olaylardan sonra görülen ciddi bir rahatsızlıktır. Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan bireylerde travmatik olayın yeniden yaşanacağına dair inancın fazla olması ve bundan dolayı kaygılı ve tetikte hissetmek, travmatik olaya maruz kalmamak için önlem alıcı davranışlarda artış ve kaçınma ve buna bağlı olarak hayat düzeninin bozulması gibi belirtiler gözlemlenir. Bu belirtilerin yanında süreçle birlikte oluşan uyku problemleri, öfke problemlerinin artması ve odaklanma problemleri eşlik etmektedir.
Covid-19 hepimizi etkiliyor ama kişisel farklılıklarımızdan dolayı bazılarımız daha yoğun etkilenebilir çünkü durumlara karşı geliştirdiğimiz tepkiler ve duygular farklıdır. Bu pandemi sürecinde hepimiz travma yaşadık ve yaşıyoruz ama hepimiz travma sonrası stres bozukluğu yaşamayabiliriz. Pandemi sürecinde covid-19 hastalığını atlatanlar ya da bu virüsten dolayı yakınını kaybeden bireyler travma sonrası stres bozukluğu açısından daha risklidir çünkü Covid-19 un etkilerinden olan ölüm insanlarda ölüm korkusunu ve bulaşıcı özelliğinden dolayı yalnız kalmak zorunda olduğumuz için kaygıların artmasına neden olur. Bir diğer yandan ise koronaya yakalanmayanlar, yakalanma korkusuyla mücadele ediyorlar. Bu durumlardan dolayı uyku problemi , kaygı bozukluğu ve depresif belirtiler en sık gözlemlenen psikolojik belirtilerdendir.
Travmatik Stresle Nasıl Başa Çıkabiliriz ?
Hissetmenin ‘ doğru’ ya da ‘yanlış’ bir yolu olmadığını unutmayın: Her insan travmaya farklı şekillerde tepki verirler, bu yüzden kendinize nasıl hissetmeniz gerektiğini söylemeyin.
Duygularınızı görmezden gelmeyin: Duygularınızı deneyimlemek yerine kaçmak daha iyi gözükebilir ama iyileşmenizi yavaşlatacaktır. Kendinize sadece hissettiklerinizi hissetmenize izin verirseniz en yoğun duygularınızın dahi geçeceğini göreceksinizdir.
Travmatik olayı sürekli bir şekilde düşünmekten kaçının: Yaşadığınız olayı tekrar tekrar düşünmek depresif hissetmenize neden olur ve net düşünmenizi zorlaştırabilir. Tekrar düşünmek yerine zihninizi meşgul edecek uğraşlar bulabilirsiniz örneğin film izlemek, kitap okumak gibi. Böylece dikkatinizi travmatik olaya adamamış olursunuz.
Rutininizi oluşturun: Rutininizin olması sizi daha rahat hissettirecektir. Normal rutininize geri dönmek travmatik stresinizi ve endişenizi en aza indirmeye yardımcı olacaktır. Rutininizi düzenli yemek yemek, düzenli uyumak ve dinlenmek için oluşturabilirsiniz.
Hayatınıza dair önemli kararları beklemeye alın: Travmatik olay sonrası hayatınıza dair büyük kararlar almak stresinizin artmasına neden olacaktır. Eğer mümkünse duygusal dengenizi sağlayana kadar karar vermeyin böylece daha net düşünebilirsiniz.