Fobi kişinin normalde korkulmayacak şeylere karşı fazlasıyla korku beslemesi, kişinin yaşamını olumsuz yönde etkileyen mantık dışı korkular olarak adlandırılmaktadır. Kişi korktuğu şeyin ne kadar anlamsız ve mantıksız geldiğinin farkında bile olsa korktuğu şeyden kendini korkmaktan alıkoyamaz.
Özgül fobi de ise kişi belirli bir nesne ya da belirli durumlardan sürekli bir şekilde korku duymaktadır. Korku duyulan durum veya nesneyle karşı karşıya gelindiğinde kişi fazla olarak adlandırılabilecek derecede korkar. Ve bu korku her zaman ve sürekli bir korku durumu haline gelir. Kişi zaman zaman bu korkularına katlanmaya ne kadar çalışsa da çoğunlukla korkularına yenik düşer. Katlanmaya çalışmasının nedeni de korkularının ona da mantıklı gelmiyor oluşudur.
Her bozuklukta olduğu gibi özgül fobisi olan kişilerin günlük hayatında, iş hayatında ve aile, arkadaş ilişkilerinde azalma ve işlevsellik kaybı görülmektedir. Özgül fobiyi agorafobi ve sosyal fobiden ayıran en önemli özelliği özgül durumlar ve nesneler karşısında belirmesidir. Bu özgül durum ve nesneler olmadığında hastada rahatsızlık belirtisi görülmemektedir.
Özgül Fobi ve Türleri Nelerdir?
Durumsal Tür: Burada korkunun kaynağı olarak adlandırılan şeyler; tüneller, köprüler, toplu taşıma araçlar, asansör, uçak, araba kullanma ve kapalı alanlar gibi özgül durumlardır.
Hayvan Türü: Korkunun kaynağı hayvanlardır.
Doğal Çevre Türü: Korkunun doğal çevre türünü örneklendirecek olursak, kasırga, yükseklik, su, deniz gibi örnekleri verebiliriz.
Kan- Yara Türü: Korkunun bu türdeki kaynağı olarak kişinin kan veya yara görme durumuyla karşı karşıya gelmesidir. Bunların yanı sıra bir de diğer türler vardır. Diğer türlerin içerisine boğulma, kusma, hastalığa yakalanma, düşmekten korkma gibi korkular bulunmaktadır.
Özgül Fobinin Belirtileri
Yaşanan korku sürekli bir şekilde tekrarlanmaktadır.
Olabilecekleri gerçekte olduğundan daha fazla abartıp sanki daha kötüymüş gibi görür ve öyle adlandırırlar.
Korktukları durum ya da nesneyle başa çıkabileceklerini düşünmeyip bu konuda kendilerini küçük görürler ve o durum ya da nesneden kaçınırlar.
Ve korkudan kaçınıldığında, yüzleşilmediğinde o korkuyla yaşamak zorunda kalır hale geliyorlar.
Özgül Fobi ve Tedavi Yöntemleri
Özgül fobisi olan kişilerde genellikle sürekli bir anksiyete halinin görülmediği gözlemlenmiştir ve bu nedenle genel olarak tedavi için özgül fobili kişiler tedavi aramak istemezler ya da çok fazla zorlanmaya başladıkları yerde tedavi aramaya başlarlar. Özgül fobinin tedavisi diğer kaygı bozukluklarının tedavisinden bir nebze de olsa daha kolay olmaktadır. İlaç kullanımına çok gerek kalmadan tedavi gerçekleştirilmektedir.
Özgül fobi de kullanılan ve izlenilen tedavi yöntemi korkulan nesne veya durumla ilgili olumsuz kişinin bütün düşüncelerinin öncelikli olarak ortaya çıkarılması ve bu olumsuz düşüncelerin yerine daha olumlu düşüncelerin yerleştirilmesi yöntemi kullanılmaktadır. Ayrıca bu tedavinin yanında bilişsel davranışçı terapi de kullanılmaktadır ve bu da aşamalı bir şekilde korkulan nesne veya durumla karşı karşıya getirmeyi hedefleyen diğer bir tedavi yöntemidir. Bunlara ek olarak tedavi yöntemlerini sayacak olursak davranışçı terapi yaklaşımları, hayallerle yüzleştirme ve sistematik duyarsızlaştırma yöntemleri bulunmaktadır.